door Raymond R. Hausoul – In zijn schrijven werkt de auteur vooral synthetisch vanuit de Nederlandstalige literatuur. Hij doet daarmee een enorme inspanning om op zijn eigen manier de talrijke Nederlandstalige publicaties bijeen te brengen. Diepere interacties met deze bronnen gebeuren minder, zodat de lezer die op zoek is naar een goede inleiding niet in talrijke oneindige discussies verzandt.
Minderhoud biedt zijn lezers op deze wijze een actueel verzamelwerk dat zeer goed kan dienen als introductie op vraagstukken rondom bevrijding en genezing. Het boek kenmerkt zich door een toegankelijke stijl en pastorale tips. Deze inzichten verzamelde Minderhoud in zijn jarenlange dienst als theoloog en pastorale counselor in de gebedsbeweging.
De behandeling van de twee thema’s, genezing en bevrijding, in één boek blijkt echter niet eenvoudig. Wat er over bevrijding van kwade machten wordt gezegd, laat zich niet altijd op genezing van ziektes toepassen. Zo laat de veel genoemde koninkrijksvisie van het ‘nu al’ en ‘nog niet’ zich wel gemakkelijk in de praktijk toepassen op het onderwerp genezing, maar moeilijk op het onderwerp bevrijding. Daarmee bedoelen we dan enerzijds dat God soms wel geneest, maar niet altijd en anderzijds dat God mensen altijd wil bevrijden van kwade machten. Waarom dat verschil er is, neemt de auteur niet mee in zijn werk. Daarvoor dienen meer gespecialiseerde werken op deze onderwerpen.
Doordat de thema’s bevrijding en genezing al talrijke debatten kennen, vermijdt de schrijver ook regelmatig een nog diepere uitwerking in de presentatie van het materiaal. Dat is zeer te begrijpen voor een boek dat beide thema’s eens keurig naast elkaar wil plaatsen. De keuze om dat te doen is op zich ook niet vreemd, omdat ook de evangeliën getuigen van genezingen die verbonden zijn met bevrijding.
Een nadeel van deze beknoptere aanpak is dat Minderhoud zijn benadering niet altijd volledig verduidelijkt. Zo erkent hij bijvoorbeeld het onderscheid tussen ‘lijden door ziekte’ en ‘lijden door vervolging’ (§11.5), maar laat hij dat onderscheid vervolgens volledig los. Dat leidt er toe dat hij teksten over geloofsvervolgingen gebruikt om inzicht te geven voor de omgang met ziekte (§11.7). Een verduidelijking van die aanpak zou de lezer helpen om de auteur beter te kunnen volgen van zijn schrijven in §11.5 naar zijn toepassing in §11.7.
Een andere punt dat door de keuze voor een overzichtswerk opvalt, is dat Minderhoud vaak weinig rekenschap geeft van de Bijbelteksten die hij citeert. Een goed voorbeeld is dat hij op basis van Handelingen 16:16-18 schrijft dat de boze geest uit de slavin volgens ‘God zijn eigen timing’ (386) of ‘op Gods tijd!’ verdwijnt (p. 388). Wie de Bijbeltekst in Handelingen 16 doorneemt, merkt echter op dat een verwijzing naar Gods tijdstip in deze tekst ontbreekt. Er is daarom meer uitleg nodig om vanuit dit voorval toepassingen te willen maken over Gods timing of soevereiniteit (het thema van het hoofdstuk waarin Minderhoud dit voorbeeld gebruikt). Dit roept dan vragen op bij hen die meer diepgang wensen: Verdwijnen demonische machten in mensen namelijk pas op ‘God zijn eigen timing’? Dat is vooral nodig als de auteur zijn visie op dit thema ook meteen gebruikt als inzicht voor de omgang met genezing. Een uiteenzetting met de Bijbeltekst zou hierin op zijn plaats zijn. We vermijden daarmee namelijk het gevaar dat Bijbelteksten een eigen leven gaan leiden in ons spreken over God. Jezus zijn gesprekken met de Schriftgeleerden laten zien dat er op dat vlak veel mis kan gaan en ook in onze eigen kringen merken we hoe belangrijk het is de Bijbel correct uit te leggen.
Los van deze twee opmerkingen ben ik erg dankbaar dat Minderhoud een prachtig werk aan de Nederlandse literatuur heeft toegevoegd waarin hij talrijke harde noten die nog te kraken zijn in het gesprek over genezing en bevrijding in kaart heeft gebracht. Het werk verdient daardoor zeker een warme aanbeveling voor wie op zoek is naar een gedegen toegankelijke inleiding die samenvat wat er de afgelopen jaar aan materiaal op dat terrein is verschenen.
Jan Minderhoud, Genezing en bevrijding: ‘Nu al’ en ‘nog niet’ (Buijten & Schipperheijn, 2019, 480 blz.)
