door Jacques Rommel – Mark Dever is voorganger van Capitol Hill Baptist Church in Washington en auteur van talrijke boeken en artikelen over de kerk of gemeente. Twee ervan zijn in het Nederlands vertaald en uitgegeven door de stichting ‘Geloofstoerusting.nl’, namelijk ‘Wat is een gezonde gemeente?’ en ‘Wat is een gezond gemeentelid?’ Ik mocht ze beide even inkijken en het eerste ervan bij deze kort bespreken. Het boekje (ong. 125 pagina’s) laat me achter met tegenstrijdige gevoelens. Laat me voor één keer beginnen met dat waarmee ik moeite heb. Wanneer mensen vertellen hoe het moet, hoe de dingen behoren te gebeuren, dan krijg ik daar een beetje de kriebels van, ook wanneer ze overschot van gelijk hebben. Dit boek legt uit hoe een gezonde gemeente behoort te functioneren, en legt daarbij op een pijnlijke manier de vinger op sommige van onze opvattingen, gewoontes en visies. Het feit dat we de analyses van Dever als pijnlijk ervaren wijst er misschien op dat we een aantal principes van de gemeente uit het oog verloren zijn.
Twee grote krachtlijnen kleuren het hele betoog, en die twee fundamenten zal niemand aanvechten. Het eerste is dat de gemeente Christus dient te weerspiegelen, het karakter van God moet belichamen. Dat geldt niet alleen voor de gemeente, maar ook voor al haar leden. Niemand betwist dat dit ‘werk in uitvoering’ is, ook de auteur niet. De tweede nadruk in het boek ligt op het Bijbels karakter van de gemeente, en dat wordt in alle hoofdstukken verder uitgewerkt.
Het eerste deel van het boekje gaat over het belang van de gemeente, en het belang van het lidmaatschap van alle gelovigen. Hij gaat zelfs zover om te zeggen dat je als christen moeilijk kunt functioneren of overleven zonder actief lid te zijn van de gemeente.
In het tweede deel pleit Dever ervoor dat de gemeente een gezonde gemeente Bijbelverklarende prediking brengt, berustend op Bijbelse theologie, met nadruk op een Bijbels evangelie. Daarbij zou je kunnen opmerken dat alle gemeenten dat menen te doen, maar dat is zonder de analyse van Mark Dever gerekend. Hoe belangrijk is Bijbelverklarende prediking nog in onze erediensten? Hoeveel van onze preken zijn niet eerder thematisch, of moraliserend, of troostend, of biografisch? Allemaal mooi en nuttig, maar wat leren we nog over wat de Bijbel zegt? Bij thematische onderwerpen loop je het gevaar dat je meer leert over de spreker dan over God… Wat de schrijver bedoelt met Bijbelse theologie wordt niet echt uitgelegd (daarvoor is de ruimte te beperkt), maar hij heeft het over de ‘gezonde leer’ waar Paulus zo de nadruk op legt in zijn brieven. Een Bijbels evangelie brengen betekent dat je niet alleen vertelt over de liefde van Jezus, en over hoe goed je leven wordt wanneer je gelooft, maar het evangelie vertelt ook over onze armzalige toestand als zondaars, over de ernst van de zonde en van het oordeel, en over God die in zijn Zoon dat oordeel op zich nam.
Wanneer Dever in deel drie de kenmerken van de gezonde gemeente opsomt, dan heeft hij het ook over het grote belang van trouw en dienend lidmaatschap, over de ware aard en gevolgen van bekering, over discipelschap, over gemeentetucht, over Bijbelse leiding en de rol van oudsten. Dit boek deed me eraan denken dat deze thema’s hoog op de agenda stonden in de pionierstijd van onze gemeenten, in de jaren 70 en 80, maar nu lijken ze wat ondergesneeuwd. De tijdgeest vandaag vraagt van onze gemeenten laagdrempeligheid, fijne muziek, inspirerende toespraken. Ook niet verkeerd natuurlijk, maar een gezonde gemeente heeft oog voor meer dan dat en vergeet de Bijbelse principes niet.
Na deel één en deel twee vindt de lezer telkens een pagina met praktische handvaten. De eerste gaat erover hoe ik op een correcte manier afscheid neem van de gemeente, en de tweede over hoe je een gezonde gemeente kunt herkennen.
Op sommige plaatsen is de visie van Dever sterk gekleurd door de Amerikaanse context waarin de auteur zich bevindt, maar dat doet niets af aan het belang ervan. Misschien kan dit boek ertoe bijdragen dat we onze gemeenten toetsen aan de ‘ouderwetse’ basisprincipes van een gezonde gemeente, en die vertalen naar onze situatie. De schrijver benadrukt dat dit geschreven is voor gemeenteleiders, maar evenzeer voor gemeenteleden, want zij vormen samen de gemeente, en zijn samen verantwoordelijk voor de gezondheid ervan. Voor de prijs hoef je het niet te laten, minder dan 10 Eu voor deze verzorgde uitgave op mooi papier en met harde kaft.
Mark Dever, Wat is een gezonde gemeente?, (Geloofstoerusting, 2019, 124 blz.)
