door Raymond R. Hausoul –
In dit deskundig geschreven werk wil Johan Graafland zijn lezers meenemen in de wonderbare wereld van de dieren. Hoe gaat God in de Bijbel met dieren om en hoe dient de mens op een ethisch verantwoorde manier met hen om te gaan? Dat zijn de vragen die de kern van dit boek vormen. Deze uitvoerige uiteenzetting met het thema is een welkome aanvulling, omdat de meeste kerken in het algemeen weinig aandacht besteden aan de dieren in Gods schepping. Waar dieren in Bijbelteksten worden genoemd, wordt er in de prediking meestal niet lang bij stil gestaan. Een reden hiervoor is dat de mens vanaf de tijd van de Verlichting enkel zichzelf centraal plaatst in het wereldgebeuren. In dit humanistisch perspectief staat de mens in het centrum van het universum. Dieren zijn slechts randobjecten en worden vaak enkel gezien als gebruiksvoorwerpen voor de mens.
Het boek bestaat uit drie kerndelen: (1) De ethiek van de omgang met dieren. (2) Dieren in de Bijbel. (3) Hedendaags rentmeesterschap in de omgang met dieren. Deze wordt gevolgd met een wat uitvoerige conclusie. Graafland erkent in zijn inleiding dat het eerste kerndeel vrij technisch van aard is. Het bespreekt de verschillende ethische modellen rondom het dierenwelzijn. Die thematiek is een grote meerwaarde, omdat de ethische reflectie op dieren veelal in populistische werken over dierenwelzijn ontbreekt. Wie minder interesse heeft in een technisch verhaal mag doorgaan naar het tweede kerndeel. Persoonlijk zou ik iedereen willen aanbevelen om dat niet te doen. Het eerste kerndeel is van onschatbare waarde en biedt een gezonde christelijke inspiratie in de omgang met dieren. Dat het wat technischer is, hoeft de lezer die een hart heeft voor Gods schepping en daar ook verantwoord mee wil omgaan, niet af te schrikken.
Het thema van dit boek leidt een stiefmoederlijk bestaan in de christelijke wereld. Vanuit die gedachte is het opmerkelijk dat Graafland een gedegen werk aflevert en erin slaagt vrij actuele literatuur te integreren. Het boek is een goudmijn voor wie meer over dit onderwerp wil weten. Sommige hoofdstukken gaan daarbij wel wat dieper in op de specifieke materie dan anderen. Zo valt het op dat hoofdstuk 8 (reine en onreine dieren) en hoofdstuk 9 (de offers) beknopter zijn dan hoofdstuk 11 (het dier in de beeldspraak). Nu is het echter ook niet de intentie van de auteur om bij elk subthema uitputtend te zijn. Het boek stelt zich veeleer voor als een overzichtelijk werk dat een algemeen panorama wil schetsen van de thematieken rondom dieren in een christelijk-bijbelse reflectie. Als een van de weinige werken over dit onderwerp is het daarom van harte aanbevolen.
Johan Graafland, En God schiep, Over dieren en rentmeesterschap, (Royal Jongbloed, 2015, 96 blz.)
