door Filip De Cavel – 15 jaar geleden maakte ik een eerste optelsom van het aantal kerken in het Gentse en sloot toen mijn inventaris af met een twintigtal kerken uit de brede evangelicale beweging en protestantse traditie. Vandaag klok ik af op 75 kerken in Gent waarvan meer dan de helft niet erkend zijn zijn, d.w.z. niet aangesloten bij de Evangelische Alliantie Vlaanderen, de Federale Synode, of de Verenigde Protestantse Kerk in België. En dan ben ik me er nog van bewust dat kerken uit andere christelijke tradities niet in deze telling werden opgenomen (rooms-katholieke parochies, anglicaanse kerk, de orthodoxe kerk, …).
Een ander opvallende vaststelling: anno 2018 zijn 75% van deze kerken in Gent van allochtone oorsprong en bieden een eredienst aan in een andere taal. Deze getallen spreken tot de verbeelding. Antwerpen overtreft Gent qua aantallen, maar dezelfde tendensen zijn zichtbaar. In de centrumsteden zijn dezelfde evoluties gaande. Deze ongekende groei stemt tot nadenken over de kerk in/en de stad.
En dan verschijnt dit boek: Zoektocht naar hoop voor de stad. Een boek dat de evangelicale lezer wil doen kennismaken met enerzijds haar eigen geschiedenis in enkele Vlaamse steden (Gent, Brugge, Brussel, Antwerpen) maar tegelijkertijd uitnodigt tot ernstige zelfreflectie.
Deze hoofdstukken bieden de broodnodige verhalen en reflecties die onze gedachten over de kerk in de stad kunnen helpen sturen en nuanceren. Dit boek biedt daarmee een eerste en dus unieke Vlaamse kijk op de evangelische kerk (in de stad).
Dit boek geeft een aanzet tot een theologische reflectie op de missionaire uitdagingen waar evangelische kerken voor staan. Want als er één uitdaging zich vanuit dit boek opdringt, is het wel de vraag naar hoe we als kerk(en) in de stad een antwoord bieden op de aard, inhoud, en vorm van de missionaire opdracht.
Dit is overigens geen uitdaging die beperkt blijft tot kerken die hun wortels in de reformatie hebben, ook binnen de roomse en anglicaanse traditie is men zich al enkele jaren bewust van gelijkaardige uitdagingen (Nieuwe Evangelisatie, Fresh Expressions,…). Er zit heel wat rek op het spectrum van hoe de missionaire opdracht handen en voeten krijgt: van het kopiëren van bestaande kerkmodellen tot het aanpassen van modellen om nieuwe doelgroepen te bereiken tot het opstarten van buurtkerken waar christenen te midden van andersgelovigen samenkomen. Of nog: gelovigen die vanuit hun christelijke waarden de cultuur induiken om daar invloed uit te oefenen als hemelburgers (cf. Fil. 3). Om het met een beladen begrip samen te vatten: contextualisatie. Dat was toen nodig, en het blijft nodig. Ook hier stelt dit boek niet teleur.
Deel 2 (Visieontwikkeling voor een stadskerk) gaat dieper in op het begrip stad, haar geschiedenis, haar gemeenschappen, haar sociologie. De vier gemeenten die uitgebreid aan bod kwamen in deel 1 worden hier telkens tegen het licht gehouden van de dialoog met de aard van en de evoluties in de stad. Tenslotte volgen een aantal hoofdstukken van theologische verdieping en visieontwikkeling. Waar kunnen (oudere) stadskerken de aandacht op vestigen in hun getuigende aanwezigheid binnen de stad? Hoe wordt de stadsmens aangesproken met de boodschap van het Evangelie? Hoe gaat men om met diversiteit, met eenheid en verschil? Hoe open of gesloten is de identiteit van een stadskerk? In een recent verleden werden deze vragen al eens behandeld in het boek van Tim Keller (Centrum Kerk). De tijd was rijp voor een Vlaamse doordenking en dit boek slaagt erin een open en eerlijk gesprek aan te gaan over de plaats, de rol, en het belang van de evangelische kerk anno 2019 in een Vlaamse context.
Jack Barentsen (red.), Zoektocht naar hoop voor de stad,(Halewijn, 2019, 210 blz.)
[Deze review werd herwerkt vanuit mijn voorwoord in dit boek]
