door Bart Biesbrouck – “…. Helaas is het aannemelijk dat misbruik onder reformatorische christenen zich even vaak voordoet als buiten deze groep.” Zo leiden de auteurs, die vanuit hun werkpraktijk vaak te maken krijgen met misbruik, hun praktische handreiking in en raken daarmee een wel zeer actueel thema.
De auteurs slagen erin om het doel van hun beknopte werkje ook te realiseren: een praktische handreiking. Het is een nuchtere, objectieve opsomming van belangrijke feiten en tips om als (niet professionele) omstander beter zicht te krijgen op de signalen en gevolgen van seksueel misbruik bij kinderen en volwassenen. Want: “de omgeving van het slachtoffer maakt een cruciaal verschil in de verwerking van het leed dat hun is aangedaan. U kunt het positieve verschil voor het slachtoffer in uw omgeving maken!” En daarmee is de toon van het boekje gezet!
In het eerste hoofdstuk wordt het begrip ‘seksueel misbruik’ uitgewerkt. Twee aspecten staan hierbij centraal: de machtspositie die al dan niet bestaat tussen dader en slachtoffer en de ervaring van het slachtoffer zelf. Er is ook aandacht voor de daders. Vaak gaat het om een bekende van het slachtoffer. Zonder een te enge typering te willen geven worden een aantal terugkomende kenmerken genoemd. De auteurs halen een belangrijk mechanisme aan dat vaak geheimhouding van misbruik met zich meebrengt: het groepsbelang. Het imago, het belang van de groep tot wie het slachtoffer behoort, zorgt er vaak voor dat het misbruik geheimgehouden wordt, geminimaliseerd, ontkend of bedekt met de ‘mantel der liefde’. In geloofsgemeenschappen zoals de reformatorische kunnen soms nog andere mechanismen voorkomen die voortvloeien uit het (misbruiken van) belangrijke geloofsprincipes: het erkennen van gezag, het belang van vergeving…
In hoofdstuk 2 worden de signalen van seksueel misbruik beschreven. Signalen die anders kunnen zijn bij jonge kinderen, schoolgaande kinderen, pubers en ouders. In de tweede plaats wordt veel aandacht besteed aan de weerstanden die er zijn om dit soort opgemerkte signalen zelf te signaleren als omstander.
In het laatste hoofdstuk worden de gevolgen van seksueel misbruik omschreven. Duidelijk is in ieder geval dat seksueel misbruik ernstige sporen kan nalaten in het leven van het slachtoffer.
De hoofdstukken 3, 4 en 5 schetsen seksueel misbruik in verschillende contexten: in de familie, in de kerk en op school. In elk hoofdstuk reiken de auteurs een aantal elementaire tips aan die kort worden omschreven. Een aanmoediging voor ‘omstanders’ om misbruik te kunnen en durven signaleren.
Samenvattend:
Het boekje is een praktische handreiking. De moeite van het lezen waard. Gezien het belang van het thema is het waardevol voor iedereen die verantwoordelijkheid draagt in de kerk. Het zou mijns inziens, een goede zaak zijn om dit thema in kerkelijke middens in Vlaanderen bewuster ter sprake te brengen en verder te vertalen naar onze Vlaamse, evangelische context. Dit vlotlezend boekje kan daar zeker toe bijdragen!
Sarina Brons-Van der Wekken e.a. Wat kunnen wij doen? Praktische handreiking voor omstanders bij seksueel misbruik (uitgeverij Boekencentrum, 2017, 85 blz.)
