door Daniel de Wolf – De afgelopen tijd heb ik meerdere boeken gelezen van een drietal bijzondere Noord-Amerikaanse theologen. Stuk voor stuk vond ik deze boeken verfrissend, leerzaam en inspirerend. Ik beschouw deze auteurs als een soort driemanschap, omdat ze veel naar elkaar verwijzen, te gast zijn in elkaars podcasts en YouTube filmpjes en veelal dezelfde onderwerpen vanuit eenzelfde visie behandelen. Alle drie hebben ze ervaring in het gemeentewerk en de pastorale praktijk. Alle drie hebben ze ook hun roots in de evangelische wereld, waar ze alle drie inmiddels min of meer omstreden zijn.
Het gaat om Brad Jersak (Oosters Orthodox theoloog, Canada), Brian Zahnd (evangelisch voorganger, US) en Bruxy Cavey (anabaptistisch voorganger, Can). Wat ik zo verfrissend vind aan deze auteurs, is dat zij moeilijke vragen durven te stellen en vervolgens met (voor mij) overtuigende antwoorden komen, die anders zijn dan de traditionele evangelische / calvinistische antwoorden, maar ook anders dan progressieve en meer liberaal theologische antwoorden. Ze blijven dicht bij de Bijbel en putten daarnaast veelvuldig uit vroeg-kerkelijke bronnen.
Het boekje ‘Sinners In The Hand Of A Loving God’ van Brian Zahnd is een prima introductie tot het denken van deze mannen. Zahnd heeft een ontwikkeling doorgemaakt van radicale Jesus Freak in de jaren zestig, tot gevestigde pastor van een grote kerk met een voorliefde voor de grote puriteinse opwekkingsprediker Jonathan Edwards. Die laatste speelt een belangrijke rol bij het tot stand komen van dit boek, omdat Zahnd de beroemde preek van Edward ´Sinners In The Hand Of An Angry God´ als uitgangspunt neemt.
Waar Zahnd vroeger een groot fan was van deze preek en zelfs stukken uit zijn hoofd leerde, ziet hij deze nu als illustratief voor een verwerpelijke theologie en een verwrongen Godsbeeld. In de eerste hoofdstukken betoogt hij met verve dat God goed is en zich heeft laten kennen in Jezus, de vriend van de zondaren. Dit brengt hem op het volgende punt, namelijk dat Jezus de perfecte openbaring van God is; het levende Woord van God. Dit heeft gevolgen voor het lezen van de Bijbel en met name voor het lezen en verstaan van het Oude Testament. Net als Johannes de Doper wijst het Oude Testament profetisch naar Christus, maar is het beperkt en feilbaar. Er is sprake van voortschrijdend inzicht en openbaring, culminerend in de komst van Christus en met name in de verheerlijking op de berg.
Voor de goede orde: Zahnd trapt niet in oude Marcionistische valkuilen en stelt geen nieuwtestamentische God van liefde versus een oudtestamentische God van oordeel. God is onveranderlijk in zijn goedheid en zijn oordeel komt als liefde. Zahnd verbindt deze visie op God, Jezus en de Bijbel in de volgende hoofdstukken aan thema´s als geweld, verzoening door voldoening (Jezus openbaart aan het kruis niet Gods toorn, maar zijn liefde), de hel en het oordeel. Daarbij laat hij weinig heel van de traditionele evangelicale visie op deze thema´s. Sommige critici noemen hem daarom een universalist en blasfemist (wat hij zelf uiteraard verwerpt). Voor mij scoort hij echter punt op punt.
Dit doet hij ook nog eens op eloquente wijze; Zahnd is een rasschrijver, die zeer makkelijk wegleest. Regelmatig lardeert hij zijn betoog met rake voorbeelden en verhalen. Met zijn directe (en soms wat polariserende) stijl en stellingname weet hij te raken, te prikkelen, te inspireren en roept hij vragen op. Toch voelt hij voor mij in dit boek evangelicaler aan dan mannen als Rob Bell en Brian McLaren. Misschien omdat hij vaker de Schriften citeert en typisch evangelische thema´s als (onfeilbaarheid van de) Bijbel, schuld, oordeel en verlossing behandelt. Wie hierbij meer diepgang en theologische onderbouwing wenst, leze Brad Jersaks ´Zo Zoon, Zo Vader´ (elders op deze site al besproken). Je zou dit boekje van Zahnd als een prima introductie tot dat laatste boek kunnen zien. Andere auteurs die qua opvattingen en theologie vergelijkbaar zijn met genoemde drie, zijn Greg Boyd, Baxter Kruger, Paul W. Young en Pete Enns. En op wat meer afstand en in een verder verleden: N.T. Wright, Jurgen Moltmann en Karl Barth.
Wat mij betreft van harte aanbevolen.
Brian Zahnd, Sinners in the Hands of a loving God, (WaterBrook, 2017, 244 blz.)
