door Raymond R. Hausoul – Dit boek is belangrijk voor Vlaanderen. Het gaat over ongezond leiderschap. Jammer genoeg kenmerken evangelische kerken zich niet alleen door gezonde ontwikkelingen en spirituele groei. Regelmatig is er ook sprake van geestelijk misbruik door voorgangers, oudsten en andere leidinggevenden. In gemeenten met een strengere gezagsstructuur komt dit het vaakst voor. Leiders dwingen en manipuleren mensen dan om dingen te doen die ingaan tegen het evangelie dat Jezus predikte. Jezus zelf waarschuwde zijn leerlingen al voor deze gevaren: ‘Jullie moeten je niet rabbi laten noemen, want jullie hebben maar één meester, en jullie zijn elkaars broeders en zusters’ (Mat.23:8). Het koninkrijk waarin Jezus centraal staat duldt slechts één Heer en Meester en dat is Christus zelf.
In zijn boek over religieuze manipulatie beschrijft Reinier Sonneveld niet alleen de gevaren van geestelijk misbruik in evangelische kerken. Ook in andere christelijke stromingen en godsdiensten weet de schrijver voorbeelden te noemen. Het misbruik kan vaak enorm subtiel zijn werk doen. Het eerste deel van dit boek wil de lezers daarom de ogen openen om te zien hoe religie giftig kan worden. Sonneveld beschrijft hierin de diepgaande impact die geestelijk misbruik heeft op het welzijn en mentale gezondheid van mensen. Het kan tot psychologische trauma’s, angststoornissen, depressie, posttraumatische stressstoornis (PTSS), eetstoornissen en zelfs zelfmoordgedachten leiden.
In het tweede deel gaat de schrijver in op de vraag hoe iemand opnieuw de vrijheid kan ontvangen en het juk van geestelijk misbruik van zich kan afwerpen. Sonneveld toont het belang om geestelijk misbruik ernstig te nemen. Mensen dienen hulp te zoeken om herstel te vinden. Dit kan door steun van vrienden en familie of het zoeken van professionele hulp van een therapeut of counselor. Net als de andere delen biedt het boek hierin talrijke adviezen en inzichten en laat Sonneveld zien dat hij schrijft vanuit de hulp die hij vele christenen al hierin bood.
Het derde deel beschrijft ten slotte hoe een gezonde omgang vanuit het evangelie er uit ziet. Grote aandacht is er daarin voor de rol van de gelovige als gemeentelid en de omgang met Gods evangelie als God je roept tot leidsvrouw of –man in Gods koninkrijk. Beiden staan zoekende in de kerk naast elkaar en kenmerken zich als gelijken in dezelfde familie. Zij die anderen instrueren in het evangelie kenmerken zich door dezelfde onvoorwaardelijke liefde die Jezus Christus had. Als geestelijke familieleden is er een diepe, onvoorwaardelijke liefde voor elkaar, ongeacht wat er gebeurt.
Zelf kan ik dit boek enkel van harte aanbevelen. Tijdens mijn eigen ontmoetingen met mensen in evangelische kerken in Vlaanderen ontdekte ik net als Reinier Sonneveld dat het aantal christenen dat gebukt gaat onder geestelijke manipulatie schrijnend hoog is. Christenen mogen de waarschuwingen van Jezus hierover niet negeren en op de hoogte zijn over dit thema. Wat dat betreft is het boek zeker een verplichte must-read voor allen die verantwoordelijkheid in de kerk dragen.
Reinier Sonneveld, Reli detox (Buijten & Schipperheijn Motief, 2022, 288 blz.)
