door Raymond R. Hausoul – Enkele jaren geleden ontdekte ik dat er in de algemene christelijke geloofsleer weinig aandacht is voor een diepere doordenking van de nieuwtestamentische term ‘in Christus’. Wat betekent het precies dat christenen ‘in Christus’ zijn? Op welke manier wordt deze uitdrukking door de verschillende schrijvers van de Bijbelboeken gebruikt? Het was een grote winst om daarom in 2008 te mogen zien dat Hans Burger zich op dat vraagstuk richtte in zijn proefschrift Being in Christ (‘Zijn in Christus’).
Negen jaar later presenteert Burger in het boek Leven in Christuseen inzichtrijk totaalbeeld van wat in zijn academisch proefschrift vaak alleen voor de vakgeleerden toegankelijk was. Het is de auteur daarbij uitmuntend gelukt om de rijkdom die in zijn proefschrift werd geproefd nu voor het bredere publiek op papier te zetten. Burger verlangt er in zijn boek naar om de verschillende kerkhistorische perspectieven die in het verleden over de betekenis van het ‘in Christus’ zijn, ontstonden, bij elkaar te brengen. Hij wil hun onderlinge accenten naar voren brengen en nagaan hoe elke benadering van de ander mag leren.
Na een algemene inleiding (hfst. 1) presenteert Burger een kerkhistorische lijn van de ideeën rondom ‘in Christus’ (hfst. 2). Daarop volgt een bijbels-historische analyse over de betekenis van ‘in Christus’ vanuit het Oude (hfst. 3) en Nieuwe Testament (hfst. 4). Hierin laat Burger zien hoe Jezus Christus en zijn heilswerk in de verhaallijn van Gods weg met Adam, Abraham, Mozes, David en de latere ballingschap van het joodse volk past. Deze verhaallijn is bijzonder overzichtelijk geschreven en plaatst de thematiek van het christelijke leven in Christus in het grotere geheel. Tegelijk laat Burger al zien hoe Paulus, Johannes en andere bijbelschrijvers zich in hun spreken over ‘in Christus’ vooral focussen op elementen die in de kerkgeschiedenis aangeduid werden als substitutie en eenheid (Johannes’ werken) en representatie en participatie (Paulus’ werken).
Vervolgens focust Burger zich op deze kerkhistorische verschillen die in de reflecties over de termen ‘in Christus’ en ‘met Christus’ ontstonden. De betekenissen van de bovenstaande begrippen worden uitvoerig uitgewerkt met verschillende voorbeelden en voorzien van meerdere bijbelse gegevens. In de hoofdstukken 5-8 bespreekt Burger de betekenis van (1) de substitutie of vervanging, die accentueert dat Christus de exclusieve plaats van de zondaar voor God inneemt en dat deed waartoe niemand anders in staat is; (2) de eenheid, die de wederzijdse intieme relatie benadrukt tussen Christus en de christen als één voor Gods aangezicht; (3) de representatie, die accentueert dat Christus zich inclusief tijdens zijn heilswerk op aarde met ons identificeerde, zodat zijn voorbeeld representatief voor ons leven is; en (4) de participatie, die benadrukt hoe de christen in het leven met Christus participeert of deelheeft door Hem intens na te volgen. Hierin laat Burger op een toegankelijke manier zien hoe deze perspectieven zich in het spreken over het ‘in Christus’ zijn beïnvloeden. Bij substitutie en representatie gaat het om Gods initiatief naar de mens toe en bij eenheid en participatie om het initiatief van de mens naar God toe.
In hoofdstuk 9 benadrukt Burger de relevantie van zijn thema voor het christelijke leven in verleden, heden en toekomst door zich de vraag te stellen ‘Wie zijn wij en wie is God?’. Het boek vormt zo een degelijke goudmijn aan inspirerende informatie vanuit de Bijbelse verhaallijn en kerkhistorische reflectie. Het is van harte aanbevolen voor wie zich oprecht de vraag wil stellen welke rijkdom het voor zijn christelijke leven betekent dat hij of zij ‘in Christus’ en ‘met Christus’ is.
Hans Burger, Leven in Christus (Wever van Wijnen, 2017, 320 blz.)
