door Maarten Hertoghs – Het boek van wonderlijke nieuwe dingen is een roman, maar je mag het niet beginnen lezen met de gedachte dat je 637 bladzijden in spanning gehouden zal worden. Dit boek is eerder een diepgaand verslag van iemand die op een onbekende planeet in onbekende omstandigheden terechtkomt. Misschien mag je het wel een psychologische tekening van Peter Leigh, het hoofdpersonage, noemen. De roman wordt erg gemengd onthaald door recensenten. Door sommigen met de grond gelijkgemaakt, door anderen de hemel, of beter nog, het heelal in geprezen.
Het verhaal
Peter Leigh wordt uitgekozen door een vage organisatie, USIC. Hij mag als zendeling functioneren en Gods Woord brengen aan het vreemde inheemse volkje op de planeet Oasis. De grote vraag is waarom USIC Peter uitgekozen heeft en wat de werkelijke bedoeling is van zijn aanwezigheid op de planeet. In de ruimtebasis op Oasis, waar ook nog andere mensen werken, kan hij via (gecontroleerde) berichten contact houden met zijn vrouw, Beatrice. Dat dat laatste niet evident is, wordt al snel duidelijk. Op aarde gebeuren allerlei rampen, waaronder grote overstromingen in Engeland. Beatrice kraakt onder Peters afwezigheid.
De schrijver, Michel Faber, finaliseerde de roman toen zijn vrouw kanker had en stervende was. Ik ontdekte dit pas nadat ik het boek gelezen had, maar het gegeven geeft wel een diepere laag aan het boek.
Christelijk?
Het boek bevat zeer veel verwijzingen naar het christendom, de Bijbel en geloofsbeleving. Het is vooral interessant, omdat Faber verklaart atheïst te zijn. Dat was voor mij een reden om het boek te willen lezen.
Faber kan het soms best gevat uitdrukken. Zo krijgt Peter de vraag of God hem vertelt hoe het gaat met de mensen waarvoor hij bidt. Hij antwoordt: ‘God is niet bij mij in dienst. Hij is niet verplicht mij voortgangsrapportages te sturen.’ (p.425) De nagel op de kop!
Hier en daar klinkt er een cynische noot. Iemand vraagt Peter of hij een caffeïnevrije christen is en legt dan uit wat hij daarmee bedoelt: ‘Evangelie light, nu met minder onverzadigde schuld, sterk gereduceerd Laatste Oordeel, honderd procent minder Wederkomst en zonder toegevoegd Armageddon? Kan sporen bevatten van gekruisigde jood?’ (p.540) Faber heeft goed gezien dat christenen het soms lastig hebben om hun verhaal te vertellen en geneigd zijn om willekeurig water bij de wijn te doen ofwel een caffeïnevrij christendom te schenken.
Naar mijn mening slaagt de schrijver er zeer goed in om het geloof en de geloofstwijfel van Peter en Beatrice te beschrijven. Kortom, een boek dat niet christelijk is, maar er wel over gaat en er eigenlijk best goed in slaagt om een eerlijk en intrigerend portret van de worstelende christen neer te zetten. Bijzonder!
Aan te raden…
Het boek van wonderlijke nieuwe dingen is een wonderlijk boek op zichzelf. Ik kan het namelijk niet thuisbrengen in één genre. Een literaire roman… misschien. Het is geen spanned boek. Soms is het erg bevreemdend of opzettelijk vaag. Gesprekken of gebeurtenissen zijn vaak lang uitgesponnen en je moet als lezer even doorbijten. Ondanks dat het boek zo op mij overkwam, ben ik nooit geneigd geweest om te stoppen met lezen. Het boeide me tot het einde. Wie niet bang is van een boek waar je wat doorzettingsvermogen voor nodig hebt, beveel ik het graag aan!
Michel Faber, Het boek van wonderlijke nieuwe dingen, (Uitgeverij Vrijdag, 2015, 637 blz.)
