door Raymond R. Hausoul –
In dit boek kijken de auteurs vrij kritisch naar de kerkelijke praktijken van vandaag. Waar zijn de kerken in het land mee bezig en waarom doen ze de dingen die ze doen? Dat is de vraag die door het boek heen loopt. De rode draad daarbij is de voortdurende oproep om alles eraan te doen om de geestesgaven in je kerk niet te beperken. Dat is namelijk wat er volgens de auteurs al vroeg in de geschiedenis gebeurde. Het priesterschap van alle gelovigen raakt dan bedolven door de éne voorganger, priester of dominee die op zondag de dienst bepaalt en invult. Daar willen Viola en Barna radicaal mee breken. In alle scherpte keren ze zich tegen het kerkgebouw, de preek, de invulling van waterdoop en avondmaal, de kerkkledij, de muziekleiders, de tienden, de zondagsklas, de liturgie en vele andere elementen in de kerk.
De auteurs pleiten hierbij voor een bijna vrije inbreng van alle leden tijdens samenkomsten in de huiskamers. Christenen komen dan net als de eerste christenen samen in groepen van maximaal vijftig personen in kleine huiskerken. Daar wordt de dienst door alle aanwezigen bepaald. Concreet betekent dit dat er meer uiting komt voor de gaven van de Geest. Mensen dragen hieraan samen bij. Er ontstaan in de samenkomst nieuwe geïnspireerde liederen, waar allen mee beginnen te zingen. Inzichten en bemoedigingen vanuit de Bijbel worden gedeeld en gezamenlijk besproken. Op die wijze willen de auteurs de tradities waaraan de huidige kerken vastgebonden zijn, doorbreken en meer uiting geven aan het algemeen priesterschap.
In het boek vermelden de auteurs voortdurend de nadelen van het huidige kerkzijn en wijzen ze op de heidense achtergrond ervan. Voor velen zal dat even slikken zijn. Vooral omdat de uitwerking van een nieuw model niet sterk naar voren komt. Hoewel de auteurs pleiten voor een terugkeer naar de eenvoud van de vroegere tijd, zijn er betrekkelijk weinig bronnen die hierin echt inzicht bieden. We weten niet hoe samenkomsten in de vroege kerk functioneerden. Wat we hebben zijn fragmenten van waaruit we een groter geheel vormen. Die tonen echter dat ook de eerste christenen kinderen van hun tijd waren. De cultuur van het land bepaalde hun diensten. Een samenkomst in Jeruzalem zag er anders uit dan een samenkomst in Korinthe of Filippi. Het is daarom terecht om de vraag te stellen of het NT ons aanspoort om die vroegere kerkcultuur (welke?) te kopiëren naar vandaag of dat het NT ons wil aanmoedigen om een eigen stijl te ontdekken die past in de cultuur van vandaag. Vooral in de eigen Belgische kerkcontext kennen we weinig kerken die met meer dan vijfhonderd kerkleden zijn. Vele kerken in ons land zijn juist klein en lijken op de grootte van de huiskerken waarvoor Viola en Barna pleiten. Door kritische voetnoten bij de geschiedenis te plaatsen maken ze ons er alert voor om ons niet te snel door de grote kerken te laten bepalen. De kerk mag in haar eenvoud kracht ontdekken.
Frank Viola, George Barna, Zo zijn onze manieren, (Gideon, 2017, 384 blz.)
