door Kris Tavernier –
Staatsvijand is het levensverhaal van de Russische evangelist Joseph Bondarenko, een aangrijpend verhaal uit de vervolgde kerk in de tijd van de Sovjetunie. Hij werd gezien als staatsvijand, voortdurend in het oog gehouden en opgejaagd door de KGB. Hij werd gemarteld en in totaal bijna tien jaar (drie keer een drietal jaren) opgesloten in diverse gevangenissen in uiterst barre omstandigheden omwille van zijn geloof.
Niet ik, Hij
Toch schrijft hij het doorstaan van dit alles niet toe aan zijn eigen kracht, volharding en doorzettingsvermogen. Dat alles had hij wel, maar hij legt er de nadruk op dat het Gods zorg en voorzienigheid was die hem overal doorheen heeft geholpen. Op wonderlijke manieren heeft God hem en de ondergrondse kerk bijgestaan. In mensonwaardige omstandigheden heeft hij moeten leven. Bovenmenselijke beproevingen heeft hij doorstaan. Ik gebruik opzettelijk het woord ‘bovenmenselijk’, omdat hij daarvoor bovenmenselijke kracht heeft gekregen. Het boek laat het niet toe om datgene wat hij doorstaan en gerealiseerd heeft toe te schrijven aan zijn eigen kunnen of prestaties. Neen, het was Gods hand die een oorlog voerde tegen het atheïsme van die dagen in de Sovjetunie, waarbij Joseph een instrument was in Gods hand. Het is God die hem daarvoor de kracht heeft gegeven.
Een eerlijk verhaal
Josephs weg doorheen al dat lijden en die vervolgingen was er niet een van alleen maar hoogtes, maar evenzeer van dieptepunten. Eerlijk schrijft hij over de pijn, het verdriet, het gemis, de moedeloosheid, de wanhoop en zelfs over depressieve gedachten. Hij schrijft over zijn verlangen naar vrijheid toen hij in de duistere gevangenissen zat. Hij schrijft over de moeilijkheden die er waren voor zijn vrouw en kinderen en over de angst dat zijn kinderen zouden afhaken omwille van de verdrukkingen.
Een aandachtspuntje
Hoewel de schrijver erg zijn best doet om de toenmalige omstandigheden en politieke context duidelijk te maken, kan de lezer desondanks toch even de draad kwijt geraken. Het overkwam mij althans. Maar wellicht is dat voornamelijk gelegen aan mijn gebrekkige kennis over de tijd van toen en al helemaal over het gebeuren in de Sovjetunie. Maar aangezien het boek pas in 2015 verschenen is, kon hier misschien wel wat meer aandacht aan gegeven worden, bijvoorbeeld in een bijlage.
Lessen voor gelovigen
Het is bewonderenswaardig om te zien hoe Joseph en andere gelovigen in die dagen het sterke verlangen hadden om het evangelie te verspreiden in de Sovjetunie. Het was niet iets wat erbij kwam, maar de drive van hun leven. Daar leefden ze voor. Dat verlangen had God in hun harten gelegd. De evangelisatiebeweging was gericht op de gehele Sovjetunie. Er was een soort nationaal denken aanwezig waarbij men ernaar streefde om het Woord van God overal te verkondigen. Precies daarom kenden ze vervolging, omdat ze actief het evangelie uitdroegen. We zouden er goed aan doen om te bidden om datzelfde verlangen en om werkelijk weer als evangelisten te gaan denken.
Het verhaal van Joseph en de andere gelovigen laat zien hoe je kan leren om elke ontmoeting te zien als een gelegenheid om het evangelie te brengen, doordat je denken daarop ingesteld wordt. Zowel in vrijheid als in gevangenschap kan de liefde voor het verlorene het halen van de omstandigheden, of het nu de comfortabele situatie van de vrijheid is of de moeilijke situatie van de gevangenschap.
Een derde belangrijke les is het belang van de samenhorigheid onder gelovigen. Het verhaal van Joseph laat zien dat de gelovigen schouder aan schouder in de bediening van het evangelie stonden. Er was een gezamenlijk streven, een gezamenlijk dienen, een gezamenlijke volharding en ook een gezamenlijk lijden. Zo beschrijft hij hoe hij op een bepaald moment vertroost werd doordat gelovigen op gevaar van eigen leven zongen aan de muren van de gevangenis zodat hij het kon horen. De verspreiding van het evangelie is niet de taak van een individu, het is de taak van de kerk.
Conclusie
Dit boek is zeer warm aan te bevelen om te lezen. Ten eerste uit respect om wat deze man en anderen voor het evangelie hebben gedaan in de verdrukte kerk van die dagen in de Sovjetunie. Het kan ons stimuleren om het evangelie uit te dragen op onze plaats. Ten tweede om versteld te staan over Gods handelen in die tijd en op die plaats, zowel in kleine dingen als in grote dingen. Het kan ons leren om meer op God te gaan vertrouwen. Ten derde omdat we als kerk ons opnieuw zouden bezinnen over onze taak in deze wereld. Dit zijn slechts drie van de vele redenen waarom ik dit boek graag aanbeveel.
Joseph Bondarenko, Staatsvijand (KGB’s Most Wanted), (Ark Media, 2015, 192 blz.)
