door Wouter Biesbrouck – Reinier Sonneveld is geen onbekende theoloog in het Nederlands taalgebied. Hij is communicatief sterk en houdt de vinger aan de pols van wat er leeft in de wereld en de (evangelisch)protestantse subcultuur.
Dit is het eerste boek van Sonneveld dat ik gelezen heb, al heeft hij er al meerdere op zijn conto staan (eentje won zelfs de publieksprijs van het christelijke boek), maar ik kwam hem wel al tegen op Lazarus, waar hij meerdere artikels schreef. Verschillende daarvan zie je – als thema – terugkomen in dit boek.
De vormgeving van het boek geeft aan dat dit boek niet gericht is op een academisch maar een breed lezerspubliek. Groot lettertype, mooie vormgeving, nogal zwaar papier, gebruik van foto’s en tekstkaders, geen voetnoten (“de gegevens waarop ik mij baseer…. zijn eenvoudig te controleren, met enkele klikken op Wikipedia en Google.” (p.27) – al vind je achteraan wel de belangrijkste verwijzingen terug). Mocht je hiermee de indruk krijgen dat dit boek slappe kost of populaire christelijke literatuur is, dan zit je er ver naast. De loftuitingen die je vooraan in het boek vindt komen zowel van mensen die in het pastorale werk zitten als van zeer gerespecteerde academici. Dat verraadt iets van de kracht en mogelijke impact van dit boek.
Achterin het boek staan per hoofdstuk ook suggesties voor gesprekken over het evangelie. Daarin geeft Sonneveld ook aan waar in het hoofdstuk de kern van zijn betoog staat. Dat lijkt me een handige tool voor kringgesprekken. Ook behulpzaam is de link naar filmpjes op zijn website waar hij voor verschillende hoofdstukken een samenvatting geeft van telkens ca. 15 minuten. Ook wie niet graag leest heeft op deze manier toegang tot de blijde boodschap die Sonneveld brengt.
In dit boek probeert Sonneveld te achterhalen waarom het evangelie goed nieuws is. Hij doet dit in twee delen. Deel een, ‘verhalen die falen’ beschrijft zijn zoektocht naar wat slecht nieuws is. Wat is het kwaad (“de marketing van het kwaad) en welke (foute) evangelies daarop een antwoord proberen bieden (“het evangelie van de staat”, “het evangelie van religie”, “het evangelie van techniek”). Deel twee (“een ander verhaal, goed en nieuw”) focust op het goede nieuws van Jezus Christus (hoofdstuk 6 en 7: “De mensheid opnieuw samengevat”, “de kruisiging wordt kroning”). In hoofdstuk 8 (“Een factcheckvan dit goede nieuws”) kijkt Sonneveld of de boodschap van Jezus wel overtuigt. Het laatste hoofdstuk (“Hoe het evangelie verschil maakt”) kijkt naar de relevantie van het evangelie.
Dit is een bijzonder boek, dat ik moeilijk kan classificeren. Soms lijkt het heel geschikt voor ‘zoekers’ als kennismaking met het christelijk geloof vanuit een narratieve benadering. Andere keren denk ik dat het vooral bedoeld is om (protestants-evangelische) christenen met nieuwe ogen naar hun geloof te laten kijken en Jezus te herontdekken. Hoe dan ook zal het niet gauw vervelen.
Voor de kenners: Sonneveld zet zwaar in op Irenaeus’ recapitulatieleer en op het Christus Victormodel van verzoening. Dit laatste wordt heel helder uitgelegd in contrast met het in evangelische kringen (enige) gangbare model van ‘verzoening door voldoening’. Die bladzijden zouden verplichte lectuur moeten zijn voor alle evangelische leiders in Vlaanderen! Omdat dit model zo anders en onbekend is, en omdat Sonneveld de zaken ook extra scherp stelt, zal zijn werk ongetwijfeld ook tegenstand oproepen. Maar het is goed om je door andere (in dit geval ook oudere) christelijke ideeën te laten uitdagen.
De kracht van Sonnevelds Christus Victorbenadering is dat het de sterke verbanden tussen Jezus’ leven en zijn sterven duidelijk maakt, en daarmee ook de relevantie van zijn leven voor christenen (en anderen) vandaag. De samenhang tussen Jezus en de grotere Bijbelse verhaallijnen komt sterk naar voren. Voorwaar geen kleine verdienste! Dus: van harte aanbevolen.
Reinier Sonneveld, Het vergeten evangelie. Het geheim van Jezus verandert alles, (Buijten & Schipperheijn Motief, 2018, 287 blz.)
