door Niels Vandereyken – Soms wens ik mezelf evenveel tijd om te lezen als mijn kinderen. Wanneer ze kunnen lezen ze soms een boek op twee dagen uit. Gewoon omdat ze nieuwsgierig zijn, ze houden van verhalen, ze er zin in hebben of omdat het zo een spannend of mooi verhaal is. Soms raden we boeken aan vanuit onze eigen kindertijd of wat de moeite waard lijkt na het lezen van de achterkant. Met zulke gretige lezers in huis, is het een uitdaging om nieuwe boeken in het Nederlands te vinden.
Martine Jonker schreef met De Gouden Speld een prachtige trilogie met personages uit de eerste en tweede eeuw van onze jaartelling. De verhalen spelen zich af in de tijd dat Jezus op aarde rondtrok en leerde en in de daaropvolgende eeuw tijdens de christenvervolgingen en de leeuwenarena’s van Rome en de komst van de eerste christenen in Frankrijk.
In de drie verhalen ontmoeten we David en Mirjam, Ruben en Claudia en Marcus en Susanna kinderen die deze tijden beleven en elk op hun beurt de gouden speld met zich meedragen. Hun avontuurlijke belevenissen en het verhaal achter de gouden speld vormen de rode draad doorheen het boek. Het is een verhaal dat wordt doorverteld en tot de dag van vandaag gehoor vindt.
David en Mirjam begint in een stal, waar een jongen weg wil kruipen omdat hij onvindbaar wil zijn. De dag die zo leuk was begonnen, kreeg een naar vervolg. Samen met zijn broertje Benjamin was David gaan vissen. Door zijn onoplettendheid valt Benjamin in het water en is verlamd als hij weer boven komt. Natuurlijk voelt David zich schuldig en het diepe verdriet van zijn ouders maakt de pijn nog zwaarder. Wie zou hem kunnen helpen? Wat heeft de gouden speld van zijn nichtje Mirjam er mee te maken en wat moet hij met de verhalen van de rondreizende rabbi die mensen geneest?
Het tweede deel Ruben en Claudia speelt zich af rond 70 na Chr. Ruben is als slaaf weggevoerd uit Judea en met een Romeins galeischip in Rome terechtgekomen. Van zijn vader Benjamin, de broer van David, heeft hij de gouden speld gekregen. Maar hoe moet zijn prille geloof overleven in een vijandige omgeving als Rome waar hij gepest wordt door de zoon van zijn meester? En waar heeft hij de vriendelijkheid van Claudia, de dochter van zijn meester, aan te danken? Kan Ruben zijn geheim aan iemand toevertrouwen? Terwijl hij zich aanpast aan zijn nieuwe leven als slaaf, blijft het refrein van thuis in zijn hoofd klinken: ‘Hij zorgt voor de mussen’. Hij ontdekt dat er nog meer christenen in Rome zijn, tot in de hofhouding van de keizer aan toe. Ook realiseert hij zijn opdracht om het verhaal van de gouden speld door te geven. Maar het hebben van de gouden speld is niet zonder gevaren. Lukt het hem om de gouden speld uit de handen van zijn tegenstanders te houden?
Van Rome komen we terecht in het zuiden van Frankrijk. De gouden speld komt via via in het leven van Marcus en Susanna en opnieuw moeten deze kinderen de kostbaarheid van dit geschenk omarmen wanneer de tegenstand tegen christenen weer oplaait.
Martine Jonker slaagt er in om je helemaal mee te nemen in de leefwereld van de eerste twee eeuwen. Enkele van haar personages hebben echt bestaan: Jezus, Petrus, Levi, Polycarpus, … Anderen zijn verzonnen, maar kan je je levendig voorstellen in de tijd van het verhaal. Naast de humor en de warme vertelstem is de brute wereld van verraad, terreur, lijden omwille van je geloof en vervolging voelbaar aanwezig. Zo wordt het ook een verhaal over lafhartigheid en moed, opportunisme en standhouden of hoe kostbaar je geloof is.
De gouden speld is op zich een kostbaar voorwerp en de drager ervan, draagt het verhaal met zich mee. Telkens weer komt er een tijd dat de speld moet worden doorgegeven aan iemand die het waardig is de speld te dragen. Het gebeurt dat de speld in verkeerde handen komt of zelfs verloren lijkt te gaan.
Nadat ik het boek uit had, is mijn vrouw er in begonnen. Na de laatste bladzijde gelezen te hebben, zeiden we beide: ‘Wat een prachtig verhaal is dit!’ Nu staat het tussen de kinderboeken in de hoop dat onze kinderen het verhaal even kostbaar vinden.
Martine Jonker, De gouden speld trilogie, (Vuurbaak, 2018, 380 blz.)
