door Hanna Gevaert –
De mens achter het fenomeen
Alister McGraths biografie van C.S. Lewis (1898-1963) neemt je mee naar een wereld die bijna even fantasierijk is als die van Narnia. Lewis’ leven ligt al meer dan vijftig jaar achter ons en kan ondertussen met enige afstand worden bekeken. Zelf zei hij: “Het bestuderen van het verleden helpt ons om te beseffen dat de ideeën en waarden van onze eigen tijd even voorbijgaand en voorlopig zijn als die van voorbije tijden ” (p. 168).
Uit de loopgraven tot …
McGrath bespreekt Lewis’ leven op een chronologische manier: kindertijd in Ierland, de dood van zijn moeder, studeren in Engeland, vechten aan het front, een plaats verwerven aan de universiteit van Oxford, bekering tot het christendom, groei (en neergang) als apologeet, ontwikkeling als schrijver. We ontmoeten een man die zich een weg worstelt door het leven, soms overspoeld door succes, regelmatig overmand door persoonlijke of professionele tegenslag. Elk boek van Lewis wordt tegen die achtergrond geplaatst en besproken.
Tolkien en andere vrienden
Doorheen zijn leven weet Lewis zich omringd door een aantal interessante mensen. Sommigen, zoals zijn broer Warnie, wandelen bijna zijn hele leven aan zijn zijde. Met zijn jeugdvriend Arthur Greeves wisselt hij vanaf zijn jeugd bijna wekelijks brieven uit over wat hij denkt, voelt en vindt: ze hebben een bijzonder hechte band. Ook Tolkien speelt lange tijd een belangrijke rol in Lewis’ leven, onder meer tijdens zijn bekeringsproces. Tijdens een lang, nachtelijk gesprek met Tolkien, die katholiek was, begrijpt Lewis dat “de rede en de verbeelding werden bevestigd en verzoend in de christelijke visie op de realiteit” (p. 151). McGrath vertelt op een inspirerende manier over Lewis’ vrienden in Oxford: ze komen regelmatig samen om kladversies van hun boeken aan elkaar voorlezen. Die uitwisseling haalt het beste in veel van die talentvolle mannen naar boven, zo kunnen we ons afvragen of Tolkiens meesterwerk In de ban van de Ring zonder Lewis’ hulp wel was afgeraakt.
Literaire Lewis
In christelijke kringen staat Lewis vaak bekend als apologeet. McGrath doet ons inzien dat Lewis vooral iemand is met een klassiek-literaire achtergrond, die als kind al met zijn neus in de boeken zat en altijd is blijven lezen. Dat heeft Lewis in vele opzichten bepaald en helpt ons als lezers ook om zijn bijzonderheid te begrijpen. Lewis is geen exegeet die tekstuele details van de Bijbel bespreekt, maar veeleer nauwgezet denker en een dromer die volledig gegrepen is door zowel de logica van het christelijke wereldbeeld als de enorme, fantasierijke diepgang van het grote christelijke verhaal. Beide aspecten fascineren en stimuleren en komen zelden zo sterk in eenzelfde persoon naar boven.
Authentiek
De biografie van Lewis lezen als christen in Vlaanderen biedt een grote meerwaarde. We ontmoeten in Lewis een authentiek, geniaal en eigenzinnig mens, door zijn eigen vakgebied gevormd, door Christus gegrepen, door zijn talenten gedreven. Hij trok zich niet terug op een christelijk eiland, maar groeide als schrijver, academicus en apologeet. Zijn leven vormt een pleidooi om met inbeeldingskracht en intellectuele scherpte het christendom te peilen vanuit de eigen plaats in de maatschappij. Een pleidooi dat ook in deze tijd broodnodig blijft.
Alister McGrath, C.S. Lewis. A life. Eccentric Genius, Reluctant Prophet, 2013. London: Hodder & Stoughton.
In het Nederlands bij uitgeverij Groen verschenen onder de titel: C.S. Lewis. Excentriek genie, onwillige profeet.
